Dojrzewanie to bardzo znaczący okres w życiu człowieka. To czas budowania tożsamości. Dojrzewanie dziewcząt, zwane też pokwitaniem, to proces fizjologiczny, podczas którego dziewczęta przechodzą zmiany biologiczne. To przygotowanie organizmu do dorosłości i dojrzałości płciowej. Fizycznej i psychospołecznej.
Pierwsze cechy dojrzewania
Jednym z pierwszych zauważalnych znaków dojrzewania u dziewcząt jest wzrost i rozwój piersi. Początkowo może pojawić się delikatne nabrzmienie, które stopniowo się zwiększa. W miarę jak dziewczęta dojrzewają, ich narządy zaczynają zmieniać kształt i kolor.
Początek menstruacji, menarche – pierwsza miesiączka, zazwyczaj ma miejsce między 9 a 13. rokiem życia. Chociaż może wystąpić wcześniej lub później. Zwykle poprzedza ją przyrost masy ciała, spowodowany między innymi zmianami hormonalnymi. W trakcie dojrzewania organizm dziewcząt zaczyna produkować większe ilości hormonów, takich jak estrogeny. To prowadzi do wielu zmian fizycznych. Dziewczętom zaczynają rosnąć włosy pod pachami, na nogach i w okolicach narządów płciowych.
Dojrzewanie może być czasem bardzo trudne emocjonalnie. Nastolatki mogą doświadczać wahania nastroju, zwiększonej wrażliwości. Zwiększa się zainteresowanie własnym wyglądem i akceptacją społeczną. Dziewczęta uczą się radzić z nowymi sytuacjami społecznymi i relacjami międzyludzkimi.
Dziewczęce niepokoje
Dojrzewające dziewczynki mogą doświadczać różnych obaw i niepewności w związku z procesem, którym w nich się dzieje, może w nich wywoływać sprzeczne reakcje np:
– Zmiany fizyczne: Dziewczynki mogą być zaniepokojone rosnącymi piersiami, wzrostem owłosienia, zmianami wagi i wzrostem. Mogą się zastanawiać, czy te zmiany są normalne i jakie są oczekiwania wobec ich wyglądu.
– Miesiączka: Dziewczynki mogą czuć się zaniepokojone myślą o pierwszej miesiączce (menarche). Mogą obawiać się, że będzie to bolesne, niezręczne lub w jakiś sposób nieprzyjemne.
– Zdrowie i higiena osobista: Mogą pojawić się obawy dotyczące higieny menstruacyjnej i ogólnego zdrowia intymnego, jak o siebie dbać. W czasie miesiączki dziewczynki powinny stosować jedynie podpaski, które zapewniają dopływ powietrza, nie powodują oparzeń i nie uczulają. Dziewczynki nie powinny używać tamponów, gdyż mogą one doprowadzić do likwidacji korzystnych bakterii. Częstą dolegliwością jest też trądzik, w takiej sytuacji należy zachować szczególną higienę i przemywać twarz mydłem o PH neutralnym. W trudnych sytuacjach należy skorzystać z pomocy specjalisty. Ważne jest stosowanie odpowiedniej diety.
Burza emocjonalna
– Zmiany emocjonalne: Dojrzewanie może być czasem burzliwe emocjonalnie. Dziewczynki mogą doświadczać zmian nastroju, lęków, smutku lub frustracji.
– Akceptacja społeczna: Mogą obawiać się, jak będą postrzegane przez rówieśników i otoczenie, zwłaszcza jeśli wyglądają inaczej niż inne osoby w ich wieku.
– Presja wyglądu i wizerunku: Mogą obawiać się, że nie spełniają pewnych standardów urody narzuconych przez media i społeczeństwo.
-Edukacja seksualna: Mogą czuć niepewność w związku z tematami związanymi z seksualnością i zdrowiem prokreacyjnym. Obawy mogą dotyczyć czystości, ciąży, antykoncepcji, chorób przenoszonych drogą płciową, itp. Warto sprawdzić program Wychowania do życia w rodzinie.
-Relacje z Rówieśnikami: młode dziewczyny mogą obawiać się, że zmiany w ich wyglądzie lub zachowaniu mogą wpłyną na relacje rówieśnicze. Zaczynają się pierwsze zauroczenia.
– Osobiste bezpieczeństwo: Mogą być zaniepokojone kwestiami związanymi z bezpieczeństwem i umiejętnością radzenia sobie w trudnych sytuacjach.
– Zdrowie psychiczne: Mogą doświadczać obaw dotyczących zdrowia psychicznego, zwłaszcza jeśli proces dojrzewania jest trudny emocjonalnie.
– Niezrozumienie, brak wsparcia: Jeśli będą mieć możliwości porozmawiania o swoich obawach, mogą czuć się osamotnione i niezrozumiane.
Jest ważne, aby zrozumieć, że każda nastolatka ma swoje własne doświadczenia i reakcje na dojrzewanie. Otwarta komunikacja, wsparcie i wyrozumiałość ze strony rodziny, opiekunów i nauczycieli mogą pomóc dziewczynkom przejść przez ten czas w sposób pozytywny i zdrowy.
Rodzice w akcji
Rozmowa matki z córką na temat kobiecości jest bardzo ważna i potrzebna, aby dziewczyna mogła zrozumieć i zaakceptować procesy zachodzące w niej zmiany. Jako mama najlepiej znasz swoje dziecko i wiesz w jaki sposób z nią rozmawiać.
Najlepiej jeśli rozmowy na temat dojrzewania, zmian, cech płciowych rozwijają się stopniowo i spontanicznie. Tak „przy okazji” różnych życiowych sytuacji, jak zakup podpasek, bycie na plaży, pracach domowych czy innych sytuacjach. Ważne jest, aby wyprzedzały „sensacje” przekazywane przez koleżanki. Były prowadzone z wyczuciem. Nie przerażały czy zniechęcały. Anie nie wyprzedzały dojrzałości dziecka.
Oto kilka wskazówek, które mogą pomóc w takiej rozmowie:
- Ustal odpowiedni czas: Wybierz spokojny moment, w którym obie będziecie miały czas i odrobinę prywatności. Może to być spacer, wyjście do kawiarni czy rozmowa w domu.
- Bądź otwarta i szczera: Rozmawiaj z córką w sposób otwarty i szczerze, używając prostych i zrozumiałych słów. Unikaj stosowania zbyt skomplikowanych lub medycznych terminów, jeśli dziewczynka nie jest na nie gotowa.
- Podkreślaj naturalność procesu, który się w niej dzieje: Wyjaśnij, że dojrzewanie, menstruacja i inne procesy związane z kobiecością są całkowicie naturalne i zdrowe.
- Zapewnij komfort: Upewnij się, że dziewczyna czuje się swobodnie w trakcie rozmowy i że może zadawać pytania bez obaw o ocenę.
- Porozmawiaj o fizjologii: Wyjaśnij, jak działa żeński układ rozrodczy, mówiąc o jajnikach, macicy i cyklu menstruacyjnym.
- Mów o higienie Osobistej: Omów znaczenie regularnej higieny intymnej i zapewnij córce odpowiednie środki higieniczne. Możecie wspólnie wybrać się na zakupy. Pokazać, gdzie takie środki przechowujesz w domu.
- Zdrowy Tryb Życia: Zachęcaj córkę do zdrowej diety, regularnej aktywności fizycznej i odpowiedniego odpoczynku i dbania o kondycję fizyczną.
- Rozmawiaj o emocjach i zmianach jakie będą ją czekać: Powiedz córce, że podczas dojrzewania może się inaczej zachowywać, być rozdrażniona i jest to naturalne. Zachęć ją, aby szukała wsparcia w rodzinie i przyjaciołach.
- Zainicjuj rozmowę o seksualności: W odpowiednim czasie, rozmawiaj o seksualności, Porozmawiaj o swoim doświadczeniu bycia matką, o rozwoju dziecka o przygotowaniu i czasie.
- Podkreśl, że ważna jest akceptacja własnego ciała: Pomóż córce zrozumieć, że każde ciało jest piękne i wartościowe, niezależnie od tego, czy spełnia pewne standardy urody. Człowiek piękny jest od wewnątrz.
- Zapewnij ciągłe wsparcie: Poinformuj córkę, że jesteś tu, aby odpowiedzieć na wszelkie pytania i wesprzeć ją we wszystkich aspektach jej dojrzewania. Jesteś zawsze gotowa ją wysłuchać.
Oczami Ojca
Na tym etapie ważna jest relacja z ojcem. Ojciec pełni kluczową rolę jako opiekun, wsparcie i wzór do naśladowania.
Ważna jest otwartość i szczerość, tworzenie atmosfery i pokazanie córce, że może mówić o swoich obawach i pytaniach, nawet na tematy związane z dojrzewaniem i kobiecością. Zrozumienie i akceptacja tego, że dojrzewanie to czas pełen zmian i emocji, jest ważne, aby być wyczulonym na jej potrzeby emocjonalne i pamiętaj, że to naturalna część rozwoju.
Tato powinien udzielać rzetelnych informacji na temat dojrzewania oraz aspektów związanych z seksualnością. Warto pamiętać, że ojciec również może mieć wkład w rozwijanie wiedzy córki na te tematy. Ojciec powinien zainteresować się tym, co jest dla córki ważne. Słuchać jej opowieści, pytać o jej pasje i starać się wspierać w tym, co ją fascynuje. Również powinien wspierać córkę w akceptowaniu i szanowaniu jej ciała. Rozmawiać o szacunku dla innych i umiejętności wyrażania swoich granic. Spędzanie czasu razem. Ojciec jest dla córki przykładem odpowiedzialnego, troskliwego i szanującego partnera. Córka powinna czuć się bezpieczna w obecności ojca. Tato powinien akceptować, że w domu rośnie i rozwija się młoda kobieta. Szanuj i słuchaj jej opinii. Zachęcaj do wyrażania siebie i podejmowania własnych decyzji. To w oczach ojca dziewczynka odkrywa najpierw swoją kobiecość.
Pomoc i wsparcie
Wsparcie w tej trudnej roli towarzyszenia nastolatce można znaleźć w dobrej literaturze. W kontakcie z doświadczonymi rodzicami. W naszej poradni online.
Dla rodziców szczególnie polecamy książkę Magdaleny Ogrodowczyk „Jak rozmawiać z dziećmi o seksualności„.
Teresa Niewiadomska
